Komatsu Kaori | Gendai Business (01.10.2020)
Nửa đầu năm 2020, một “sự kiện” đã xảy ra trong làng âm nhạc.Đĩa đơn đầu tiên của YOASOBI phát hành vào tháng 11/2019 “Yoru ni Kakeru” đã đạt thành tích 3 tuần liên tiếp đứng đầu bảng xếp hạng ca khúc tổng hợp Billboard JAPAN “JAPAN HOT 100” vào tháng 6/2020, hơn nửa năm sau khi phát hành, và sau đó vẫn tiếp tục duy trì thứ hạng cao trên bảng xếp hạng.Cùng với YOASOBI, những người mới ra mắt thành công rực rỡ và thu hút nhiều chú ý còn có Zutto Mayonaka de Iinoni và Yorushika, việc người hâm mộ 3 nhóm này tự xưng là “Yakousei” (Dạ Hảo Tính/ những người yêu đêm) trở thành meme và bắt đầu lan rộng trên mạng.Meme bắt nguồn từ việc tên của cả 3 nhóm đều có liên quan tới “đêm”, nhưng ngoài cái tên họ còn có những điểm chung khác. Chúng ta hãy cùng làm sáng tỏ “chìa khóa” của nền âm nhạc hiện tại thông qua 3 nhóm này nhé.
■ Yorushika và “tính trần thuật”
Trong 3 nhóm thì Yorushika có thời gian hoạt động chính thức lâu hơn cả. Nhóm được thành lập vào năm 2017 với thành viên suis, và nhạc sĩ Vocaloid n-buna.
Một trong những đặc trưng của unit là “tính ẩn danh” cao. Cả hai thành viên giấu kín diện mạo và profile chi tiết với lý do “không muốn mang định kiến vào tác phẩm”. Tên unit được lấy từ đoạn lời “Yoru shika mou nemurezu ni” trong ca khúc “Kumo To Yuurei” trong mini album đầu tiên “Natsukusa ga jama wo suru”.
Hai full album “Dakara boku wa ongaku wo yameta” và “Elma” mà Yorushika phát hành vào năm 2019 dựa trên concept chuyển một truyện dài do n-buna vẽ -- cuộc trao đổi dài giữa chàng thanh niên Amy và cô gái Elma -- thành âm nhạc. Có thể nói “tính kể chuyện” này là một trong những đặc trưng nổi bật của Yorushika.
Phiên bản physical (phát hành CD và DVD) giới hạn đầu tiên đi kèm với thư và lyric. Những hiện vật như thế càng củng cố hình ảnh của thế giới quan mà chúng ta tạo ra, và gây ấn tượng mạnh về tính “kể chuyện” cốt lõi của Yorushika.
Album mới nhất “Tousaku” (2020) đã phát triển thêm điều đó. Album lấy concept “người đàn ông đạo nhạc” làm nhân vật chính, bản giới hạn đầu tiên dưới dạng bìa sách bao gồm tiểu thuyết “Tousaku” khoảng 130 trang do chính n-buna chấp bút, và kèm băng cassette.
Đây là album có tính concept cao về sự phê phán đối với tình trạng âm nhạc hiện tại, tùy quan điểm có thể nói là “đạo tác”, mà trong hầu hết các ca khúc có chứa ám chỉ (tham khảo) nào đó.
Cách tiếp cận âm thanh đặc trưng “net-like” có ở các ca khúc Vocaloid, với giai điệu piano nhịp nhàng nổi bật từng giọt âm làm chủ đạo, đã làm gia tăng các track u tối đầy hương vị jazz và rock, nhằm đáp ứng concept mang tính phê bình cao. Giọng hát của suis khi diễn tả câu chuyện cũng đột ngột làm gia tăng sức biểu cảm.
Dù là nghệ sĩ xuất thân từ internet, nhưng nhờ sự ủng hộ lan rộng, thật thú vị là nội dung hữu hình và thực tế của “câu chuyện” càng trở nên đa tầng, như các vật phẩm thư và băng cassette đã đề cập.
Tháng 6/2020, nhóm cho thấy sự phù hợp tuyệt vời với anime, khi phụ trách ca khúc chủ đề và ending, nhạc nền cho anime movie “Nakitai Watashi wa Neko wo Kaburu” do Netflix phân phối độc quyền trên toàn thế giới. Trừ tác phẩm mới nhất “Tousaku”, các MV (Music Video) về cơ bản cũng được thực hiện dưới dạng animation, nhóm cũng ấp ủ các chủ đề thông qua tham khảo bổ sung các anime trùng khớp với câu chuyện trong bài hát.
Việc sử dụng khéo léo “câu chuyện” gợi mở nhiều cách lý giải khác nhau, thể hiện những mảnh thông tin rời rạc qua MV và lời bài hát, các vật phẩm kèm theo, những mảnh ghép trong câu chuyện được trình bày bằng MV dạng animation ngay từ đầu, vì thế anime là yếu tố hiệu quả để lan truyền ca khúc, có lẽ vì “câu chuyện” của tác phẩm hiện ra tiền cảnh, nên tính ẩn danh của nghệ sĩ càng cao… có thể xem những điều này chính là đặc trưng của Yorushika chăng?
Chúng ta cũng có thể bắt gặp một vài trong số những đặc trưng đó ở Zutto Mayonaka de Iinoni. và YOASOBI.
■ “Tính ẩn danh” của Zutomayo
Zutto Mayonaka de Iinoni. (gọi tắt Zutomayo) phát hành video lần đầu trên Youtube vào tháng 6/2018. MV “Byoushin wo Kamu” do tác giả animation / illustrator Waboku thực hiện, được lan truyền nhanh chóng thông qua các “cover video” mà người dùng phổ thông cover ca khúc, và sau cùng là các “fanart” mà các fan vẽ minh họa cùng lúc với MV v.v…, trong khoảng một tuần đã thu được 200.000 lượt xem, một con số bất thường đối với MV của người mới vô danh, và hiện tại đã vượt qua 68 triệu lượt xem.
Quá trình người dùng đọc câu chuyện trong ca khúc và lan truyền ca khúc qua việc tham gia làm các tác phẩm phái sinh, cũng giống với câu chuyện bài hit của Yorushika.
Danh tính thành viên vẫn chưa được tiết lộ, ngoại trừ người phụ trách sáng tác nhạc, viết lời và hát chính ACAne. Arranger của “Byoushin wo Kamu” do nhạc sĩ Vocaloid là nulut phụ trách, ngoài ra cũng có những ca khúc được các Vocaloid producer là 100kaiOuto và NILFRUITS thực hiện biên khúc. Các nghệ sĩ như Murayama Jun, Kubota Singo, Kenichiro Nishihara cũng tham gia, có thể nói đây là một dự án rất linh hoạt với ACAne giữ vai trò producer, cùng với nhiều người sáng tạo khác nhau. Khía cạnh ẩn danh khó nắm bắt danh tính này cũng tương đồng với Yorushika.
Âm nhạc của họ phản ánh đặc trưng của một project có nhiều người tham gia, áp dụng linh hoạt các xu hướng nước ngoài, trong một ca khúc triển khai một lượng âm nhạc khổng lồ, giàu thông tin và không có biên giới.
Mỗi lần ra mắt MV, ngoài chất lượng ca khúc, Zutomayo cũng tiếp tục chú ý phát triển tính sáng tạo, như kết hợp thế nào với người làm nhạc trong cả bài hát và MV.
Tiện đây, cái tên “Zutto Mayonaka de Iinoni.” được lấy từ phần lời của “Kuroku nuritsubusu bokura wo”, ca khúc mà nhóm thường xuyên diễn live.
■ YOASOBI và “THE HOME TAKE”
YOASOBI được sinh ra cùng với concept “nghệ sĩ chuyển hóa tiểu thuyết thành âm nhạc”, dựa theo trang web đăng truyện “monogatary.com” do Sony Music Entertainment vận hành vào năm 2018. Đầu tiên Ayase, một nhạc sĩ Vocaloid, được lựa chọn, và trong lúc tìm kiếm vocalist, đã gửi đề nghị đến ikura đang hoạt động ca nhạc sĩ dưới tên thật Ikuta Lilas, và nhóm được thành lập.
Cả nhạc sĩ Vocaloid và singer-songwriter đều là những “gương mặt ban ngày” (*làm việc vào ban ngày), nên đã đặt tên là YOASOBI = giải trí về đêm. Cũng tương tự hai unit nói trên, nền tảng của project ban đầu cũng mang đặc trưng “kể chuyện”.
Ca khúc debut “Yoru ni Kakeru” được chuyển thể âm nhạc từ nguyên tác “Tanos no Yuuwaku”, một trong 2 tác phẩm đoạt giải thưởng lớn Sony Music Award tại “Monocon 2019” trên trang monogatary.com, được cộp mác là “single chương 1 YOASOBI”.
Ayase vốn dĩ có nhiều fan là học sinh trung học, vì thế mà “Yoru ni Kakeru” bén lửa từ TikTok, và thu hút giới trẻ trên streaming. Tháng 5/2020, video của “Yoru ni Kakeru” được đăng tải lên “THE HOME TAKE”, một kênh YouTube mà các nghệ sĩ thu được nhiều chú ý trong thời gian Stay Home qua những màn trình diễn một lần quay, và đây cũng là một nguyên nhân thúc đẩy ca khúc trở thành hit.
Cho đến nay nhóm đã phát hành 5 single bản giới hạn, nhưng bài nào người dùng cũng hứng thú xem xét qua lại nhiều lần giữa ca khúc và nguyên tác tiểu thuyết, nên ca khúc càng lan rộng hơn. Ngoài ra, MV của YOASOBI cũng là những animation được những tác giả đầy triển vọng thực hiện. Hình thức kèm theo nhiều hashtag hấp dẫn cũng giúp tiếp cận được nhiều người dùng hơn.
■ Năng lực giọng hát của vocalist
Theo như nội dung đã viết cho đến lúc này, 3 nhóm “Yakousei” sở hữu nhiều vũ khí lợi hại trong nền âm nhạc hiện tại, không chỉ mạnh về âm nhạc được tạo ra bởi những người gần gũi với internet, còn ở “câu chuyện khiến bạn muốn đào sâu tìm hiểu”, “phù hợp với anime”. Đó có lẽ là những yếu tố khiến họ lan tỏa rộng rãi.
Và vocalist của cả 3 nhóm đều có năng lực ca hát cực cao, khi thể hiện thành thạo những ca khúc khó nhằn chèn vào nhiều yếu tố khác nhau. Ayase tiết lộ rằng anh đã ngỏ lời mời vì ngay từ đầu Ikura đã hát rất hay, và giọng hát trong veo của cô rất phù hợp với concept “hát lên câu chuyện lấy tiểu thuyết làm trọng tâm”, tương tự với Yorushika, khi giọng hát của suis cũng là đặc trưng cho câu chuyện.
ACAne cũng thế, một khi nghe ca khúc của Zutomayo sẽ nhận ra, cô là một vocalist xuất sắc, khi thể hiện sức diễn cảm phong phú một cách khéo léo, bất chấp kết cấu âm thanh đa dạng và giàu thông tin.
Cả 3 nhóm đều là các unit âm nhạc có nền tảng thể lực vững chắc, kết hợp khéo léo các phương tiện truyền thông, đi sâu vào lòng người nghe và tạo ra các sản phẩm thúc đẩy các hoạt động sôi nổi. Nỗ lực của họ đã sản sinh ra sợi dây gắn bó mới giữa những thính giả cùng vượt qua thời kỳ stay home.
■ Komatsu KaoriBiên tập viên, nhà văn. Độc lập vào tháng 8/2019, sau một thời gian làm việc trong ban biên tập tạp chí âm nhạc và tạp chí văn hóa. Tham gia rộng rãi các lĩnh vực, chủ yếu các bài báo liên quan đến âm nhạc, phim ảnh, văn hóa.
No comments:
Post a Comment